Đắk Nông gỡ khó, nỗ lực hoàn thành kế hoạch triển khai các Chương trình MTQG

Trong những năm qua, việc triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia đã góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn Đắk Nông. Nhờ đó, hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu được tăng cường, tạo đà cho phát triển kinh tế-xã hội và tăng hưởng thụ trực tiếp cho người dân.

Trong năm 2023, dự toán ngân sách Nhà nước thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh gần 1.120 tỷ đồng. Trong đó, chương trình phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi 481 tỷ đồng; chương trình giảm nghèo bền vững 330 tỷ đồng; chương trình xây dựng nông thôn mới 307,3 tỷ đồng.

Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân, đến nay tỷ lệ giải ngân nguồn vốn này đang rất chậm. Tính đến giữa tháng 7/2023, nguồn vốn của cả 3 chương trình mục tiêu quốc gia mới giải ngân trên 24 tỷ đồng, đạt 2% kế hoạch.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.

Phân bổ nguồn vốn chậm, tỷ lệ đối ứng còn cao

Giai đoạn 2021-2023, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới ở Đắk Nông đã huy động hơn 72.000 tỷ đồng đầu tư vào khu vực nông thôn. Đến nay Đắk Nông đã có 36/60 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 50% mục tiêu đến năm 2025; 1 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, đạt 8% so với mục tiêu đến năm 2025.

Ngoài thành phố Gia Nghĩa được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, Đắk Nông chưa có địa phương cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Bình quân toàn tỉnh đạt 16,62 tiêu chí nông thôn mới/xã, tăng 0,84 tiêu chí so năm 2020. Hạ tầng nông thôn tiếp tục được đầu tư cải tạo, nâng cấp, ngày càng khang trang và từng bước đáp ứng nhu cầu phát triển sản xuất, dân sinh.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác triển khai, quán triệt về xây dựng nông thôn mới ở một số nơi, một số địa phương đôi lúc chưa kịp thời, thiếu chiều sâu. Điều này dẫn đến một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân chưa hiểu đúng, hiểu đủ mục tiêu, nội dung của xây dựng nông thôn mới.

Kết quả giữa các địa phương có khoảng cách chênh lệch ngày càng lớn. Chất lượng đạt chuẩn của nhiều tiêu chí chưa cao, thiếu chiều sâu, chưa thật sự bền vững.

Một trong những vướng mắc chung của cả 3 chương trình, làm ảnh hưởng tiến độ giải ngân là do phải chờ HĐND tỉnh thông qua các nghị quyết về danh mục đầu tư giai đoạn 2021-2025; Nghị quyết phân cấp cho HĐND huyện và phải chờ điều chỉnh Nghị quyết số 58, ngày 14/12/2022 của HĐND tỉnh, điều chỉnh nguồn ngân sách địa phương đối ứng từ ngân sách cấp tỉnh sang ngân sách tỉnh, huyện, xã.

Mặt khác, do thu ngân sách đạt thấp, các huyện, thành phố đang gặp nhiều khó khăn trong việc bố trí vốn đối ứng thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới theo tỷ lệ tối thiểu 1:1 so với ngân sách trung ương hỗ trợ.

Cũng liên quan đến tỷ lệ vốn đối ứng, Sở Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp với các đơn vị chức năng tiếp tục tham mưu UBND tỉnh đề xuất, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ xem xét quy định, giảm tỷ lệ đối ứng đối với những địa phương còn khó khăn như tỉnh Đắk Nông.

Không có quỹ đất bố trí cho các đối tượng thụ hưởng

Đối với chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; xóa đói giảm nghèo bền vững, các địa phương đang đẩy mạnh triển khai. Tuy nhiên, một số dự án cũng gặp vướng mắc.

Đơn cử, với chương trình giảm nghèo và chương trình phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, việc hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất… đang gặp rất nhiều khó khăn. Hầu hết các địa phương đều không có quỹ đất bố trí cho các đối tượng thụ hưởng. 

Trong thực tế thì không phải hộ gia đình nào thuộc đối tượng thụ hưởng chính sách cũng cần có đất sản xuất vì có những gia đình, họ không còn đủ sức lao động nên không nên hỗ trợ đất sản xuất. Vì vậy nên xây dựng chính sách hỗ trợ linh hoạt cho đối tượng này. Hộ gia đình có người trong độ tuổi lao động có thể tham gia lao động tại nhà máy, công ty thì hỗ trợ đào tạo nghề. Hộ gia đình có người khó tuyển dụng vào các nhà máy, công ty (độ tuổi 45 trở lên) thì hỗ trợ chuyển đổi sản xuất, hỗ trợ mua máy móc, công cụ, dụng cụ để phát triển sản xuất tại địa phương để phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế của đất nước và thị trường lao động hiện nay.

Còn với chương trình giảm nghèo bền vững, việc giải ngân vốn thuộc nội dung phát triển giáo dục nghề nghiệp vùng nghèo, vùng khó khăn vẫn đang phải chờ các cơ quan Trung ương điều chỉnh bổ sung quy định.

Quyết tâm vượt khó, giải ngân 90-100% nguồn vốn này

Nhìn tổng kế hoạch vốn đầu tư công tại Đắk Nông, nguồn vốn dành cho các chương trình MTQG năm nay chiếm 16%. 

Xác định, việc triển khai thực hiện các chương trình MTQG có ý nghĩa quan trọng và ảnh hưởng tích cực đến đời sống của người dân ở những huyện nghèo, đông đồng bào dân tộc thiểu số, tỉnh Đắk Nông đang tập trung khắc phục khó khăn, tháo gỡ các vướng mắc.

Đắk Nông phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch vốn được giao năm 2022 và 90% kế hoạch vốn được giao năm 2023 theo chỉ đạo của Chính phủ.

Do đó, cùng với việc tiếp tục kiến nghị  với các bộ, ngành trung ương cho cơ chế đặc thù triển khai những công trình, dự án của các chương trình MTQG nằm trên quy hoạch bô xít và ba loại rừng, UBND tỉnh đề nghị 2 huyện Tuy Đức và Đắk Glong đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình không vướng quy hoạch.

UBND tỉnh yêu cầu tất cả các huyện rà soát, tổng hợp và báo cáo kịp thời toàn bộ vướng mắc, khó khăn trong giải ngân nguồn vốn MTQG. Các sở, ngành liên quan theo chức năng, nhiệm vụ của mình trả lời vướng mắc cho các địa phương.

“Chúng ta phải nhanh chóng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Ban Dân tộc là đơn vị thường trực phải thường xuyên báo cáo lên lãnh đạo UBND để chỉ đạo các sở, ngành liên quan cùng tháo gỡ khó khăn”, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười chỉ đạo.

Lâm Viên