Tiên phong áp dụng chuẩn nghèo đa chiều

Khi mà chúng ta nói đến cái hộ nghèo của giai đoạn từ năm 2022 thì chúng ta xác định đây là hộ nghèo đa chiều chứ không còn đơn thuần nghèo và thiếu hụt thu nhập nữa.

Trong 10 năm qua, tỷ lệ nghèo ở Việt Nam đã giảm đầy ấn tượng; tỷ lệ nghèo theo chuẩn quốc gia thu nhập trung bình thấp của Ngân hàng Thế giới (WB) (3,20 USD/ngày ngang giá sức mua năm 2011) giảm từ 16,8% xuống còn 5%, với trên 10 triệu người được thoát nghèo.

Đây là thông tin được Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đưa ra trong buổi công bố Báo cáo Đánh giá thực trạng nghèo và bình đẳng của Việt Nam năm 2022-Từ chặng đường cuối đến chặng đường kế tiếp.

Trong vòng chưa đầy nửa thế kỷ kể từ khi chiến tranh kết thúc và sau 35 năm Đổi mới, Việt Nam đã trở thành nền kinh tế năng động và là thị trường đầy hấp dẫn với thế giới. GDP bình quân đầu người (tính theo giá cố định bằng USD năm 2015) tăng từ 481 USD năm 1986 lên 2.655 USD vào năm 2020. Tăng trưởng kinh tế ở mức cao nhưng có tính chất bao trùm và sinh kế ở Việt Nam đã được cải thiện đáng kể.

Căn cứ vào chuẩn nghèo áp dụng cho quốc gia thu nhập trung bình thấp (3,20 USD/ngày tính theo ngang giá sức mua năm 2011) của Ngân hàng Thế giới, tỷ lệ nghèo đã giảm từ 16,8% năm 2010 xuống còn 5,0% vào năm 2020, có nghĩa là 10 triệu người đã thoát nghèo, số người nghèo đã giảm xuống còn 5 triệu người vào năm 2020.

Theo ước tính sơ bộ cho năm 2019, 5,7% người Việt Nam được phân loại là nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều.

Tăng trưởng trong thập kỷ qua ở Việt Nam nhìn chung có tính chất bao trùm, do những cải thiện về phúc lợi đạt được trên toàn bộ phân bố kinh tế hộ gia đình. Sự thoát nghèo diễn ra đồng đều ở hầu hết các nhóm, và nhiều gia đình thoát nghèo chỉ trong vòng một thế hệ.

Trên cơ sở những kết quả đã đạt được ngoạn mục, Việt Nam lần đầu tiên và là một trong hơn 30 quốc gia đầu tiên trên thế giới, một trong những quốc gia đầu tiên của Châu Á áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, bảo đảm mức sống tối thiểu gắn với mục tiêu phát triển bền vững.

Năm nay cũng là năm đầu tiên Việt Nam áp dụng đầy đủ, toàn diện chuẩn nghèo đa chiều. Trước đây, Việt Nam mới chỉ áp dụng chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều, tức là trong hộ nghèo đã có hai nhóm được xác định: Một là nhóm dưới chuẩn thu nhập, hai là nhóm vừa dưới chuẩn thu nhập vừa thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản.

Bên cạnh việc áp dụng đầy đủ toàn diện chuẩn nghèo đa chiều, Việt Nam còn lần đầu tiên xác định chuẩn thu nhập là mức sống tối thiểu của người dân tính bình quân cả nước.

Theo Tổng cục thống kê công bố, khu vực nông thôn là 1,5 triệu đồng/tháng và khu vực thành thị là 2 triệu đồng/tháng. Không phải nhiều quốc gia trên thế giới có thể áp dụng theo chuẩn về thu nhập theo chuẩn mức sống tối thiểu. Đây là bước tiến mà Chính phủ Việt Nam đã hết sức nỗ lực trong xây dựng chính sách giảm nghèo.

Ngoài quy định về chuẩn mức sống tối thiểu khu vực nông thôn hay thành thị là thiếu hụt chính, chúng ta còn có tiêu chí thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản đa chiều gồm: Việc làm, y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, vệ sinh và thông tin.

Từ năm 2022 khi bàn về hộ nghèo là hộ nghèo đa chiều chứ không còn đơn thuần nghèo và thiếu hụt thu nhập. Bởi vậy, các chính sách giảm nghèo sẽ được xây dựng tuỳ theo mức độ thiếu hụt thu nhập, dịch vụ xã hội cơ bản khác nhau của từng hộ nghèo, từng địa phương.

Ngọc Dũng, Ngân Phương, Lê Thúy, Lương Bằng, Huyền Sâm