Thoát nghèo, cải thiện cuộc sống nhờ du lịch cộng đồng

Làng Vi Rơ Ngheo, xã Đăk Tăng, cách thị trấn Măng Đen, huyện Kon Plông khoảng 40km về phía Tây. Làng có 63 hộ dân với khoảng 300 khẩu, 100% là bà con dân tộc thiểu số Xơ đăng. Do nằm tách biệt giữa núi rừng, người dân lại biết bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống nên Vi Rơ Ngheo hiện còn giữ được nhiều nét đẹp trong kiến trúc, sinh hoạt của người Xơ đăng. Tháng 5/2023, làng Vi Rơ Ngheo trở thành làng du lịch cộng đồng thứ hai của huyện Kon Plông, sau làng du lịch cộng đồng Kon Pring (thị trấn Măng Đen). 

Trước đây, cuộc sống của đồng bào Xơ Đăng chủ yếu nhờ vào làm rẫy, đời sống khó khăn. Jhi tham gia làm du lịch cộng đồng, một số hộ dân có thêm thu nhập, cuộc sống ổn định hơn. Bao quanh làng là những cánh rừng, với hệ động, thực vật phong phú; hệ thống suối đá, thác, hồ, ruộng… Đặc biệt, nơi đây được xem là “thiên đường” của hoa địa lan, với một đồi lan bản địa và hoa được người dân trồng trên các bờ rào, cổng nhà… tạo ra khung cảnh tuyệt đẹp cho một ngôi làng nằm giữa núi rừng Tây Nguyên.

Làng Vi Rơ Ngheo còn lưu giữ được nhiều lễ nghi truyền thống như: Mừng lúa mới, Lúa thừa, Nhà rông, Đâm trâu, Cúng giọt nước… Cùng với những ngôi nhà sàn được làm theo đúng truyền thống của người Xơ Đăng. Các ngôi nhà đều lưu giữ những giá trị lịch sử, kiến trúc, văn hóa đa dạng với những kiến trúc độc đáo gắn liền với đời sống sinh hoạt của cộng đồng người Xơ Đăng.

Những con đường đã được đổ bê tông chạy quanh ngôi làng, giúp cho giao thông ngày càng thuận lợi. Các ngôi nhà thiết kế theo phong cách truyền thống của đồng bào Xơ Đăng, có cửa sổ mở ra ruộng, nhìn ra những khu cánh đồng, sông suối.

Để thoát nghèo, ngàoi việc xây dựng mô hình du lịch cộng đồng, người dân làng Vi Rơ Ngheo đã sưu tầm, nhân giống trồng được khoảng 1.000 chậu địa lan và phong lan; tổ chức khoanh nuôi, bảo tồn 5 đồi hoa phong lan và sim, mua quanh làng. 

Dân làng cẩn thận chăm sóc, nhân bản từng cây địa lan. Đây là nguồn thu nhập quan trọng đối với những người dân nơi đây.

Hầu hết du khách chọn hình thức “du lịch homestay” để được sống trong môi trường yên tĩnh, trong lành và được tìm hiểu, trải nghiệm cuộc sống, phong tục của dân tộc nơi đây. Nhờ sự quan tâm, vận động của chính quyền địa phương, nhiều người dân đã đầu tư làm homestay, giúp cải thiện thu nhập và chất lượng cuộc sống.

Trước mắt có 5 gia đình trong làng đủ điều kiện được trang bị kiến thức đón khách du lịch lưu trú quan đêm. Người dân trong làng cũng chuẩn bị nhiều đặc sản của dân tộc Xơ đăng phục vụ khách du lịch.

Trước đây, người dân làng Vi Rơ Ngheo chưa biết làm du lịch cộng đồng, chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi nên đời sống gặp nhiều khó khăn. Từ khi được chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động về lợi ích từ làm du lịch cộng đồng để tăng thu nhập, cải thiện đời sống, giữ gìn cảnh quan môi trường, bảo tồn giá trị văn hoá truyền thống, dân làng đã đồng thuận cao. 

Theo ông A Hùng, PCT UBND xã Đắk Tăng, trước tiên làng chú trọng nâng cao cơ sở vật chất hạ tầng để đáp ứng nhu cầu khách du lịch. UBND huyện đang triển khai dự án đầu tư làng truyền thống tiêu biểu Vi Rơ Ngheo từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia. Hiện nay, UBND huyện đã đề xuất thường trực huyện uỷ cho chủ trương xây dựng Đề án phát triển làng du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo đến năm 2025 đạt tiêu chuẩn Asean.