Trong công tác thông tin, tuyên truyền của Đảng và Nhà nước ta trong thời kỳ mới, vai trò của Thông tin cơ sở được xác định ở các văn bản như: Chỉ thị số 07 – CT/TƯ, ngày 05/9/2016 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về đẩy mạnh công tác thông tin cơ sở trong tình hình mới; Chỉ thị số 31-HD/BTGTƯ, ngày 20/4/2017 của Ban Tuyên giáo Trung ương hướng dẫn tuyên truyền thực hiện Chỉ thị 07-CT/TƯ của Ban Bí thư (khóa XII) về “Đẩy mạnh công tác thông tin cơ sở trong tình hình mới”…
Thông tin cơ sở phát huy được vai trò là một kênh thông tin thiết yếu, có lợi thế nhất ở cơ sở (gần dân, sát dân), tuyên truyền rất hiệu quả đến người dân, nhất là ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, mà không có kênh truyền thông nào có thể làm được với số lượng người được tiếp cận thông tin rất đông đảo (khoảng 80 triệu người).
Trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay, thông tin cơ sở đã phát huy hiệu quả khi mọi thông tin về: kiến thức phòng chống dịch bệnh; diễn biến dịch bệnh ở địa phương, trong nước và thế giới cập nhật liên tục trên hệ thống loa cấp cơ sở; thông tin về công tác truy vết, tiêm phòng vaccine, hỗ trợ nhu yếu phẩm tại địa phương… liên tục được cơ sở truyền tải đến người dân nhanh chóng và chính xác.
Nhờ làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền qua hệ thống thông tin cơ sở, nhân dân ta đã hiểu đúng, nhận thức cao về dịch bệnh, đấu tranh phản bác lại các thông tin xấu, độc lan truyền trên mạng xã hội, đồng lòng ủng hộ các quyết sách của Đảng và Nhà nước thực hiện mục tiêu kép “vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế”, giúp Việt Nam trở thành “điểm sáng của thế giới trong công tác phòng chống dịch COVID-19 về mặt hiệu quả và chi phí thấp, song trên hết vẫn là niềm tin sắt son, tinh thần đoàn kết, đồng lòng ủng hộ của người dân, là sự hòa quyện của "Ý Đảng – Lòng Dân".
Báo cáo của Cục thông tin cơ sở cho thấy hoạt động thông tin cơ sở hiện nay được tổ chức bằng nhiều loại hình thông tin khác nhau. Trong đó, truyền thanh cơ sở (xã, phường, thị trấn) là loại hình thông tin chủ lực, phát huy được vai trò, hiệu quả trong công tác thông tin, tuyên truyền ở cơ sở, đưa thông tin trực tiếp đến người dân.
Hệ thống truyền thanh cấp huyện: Hiện có 537 đài truyền thanh cấp huyện sáp nhập thành Trung tâm Truyền thông và Văn hóa/Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao theo Quyết định 308/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án quản lý hoạt động truyền thanh - truyền hình cấp huyện đến năm 2020, đạt tỷ lệ 80,5%.
Bên cạnh hệ thống truyền thanh, thông tin cơ sở còn bao gồm: Trang thông tin điện tử (bản tin điện tử); Bản tin thông tin cơ sở (bản tin giấy); Các tài liệu được xuất bản không kinh doanh…
Cục thông tin cơ sở – Bộ TTTT cho biết, một trong những tồn tại trong hoạt động TTCS đến từ chính quyền địa phương. Vì chưa đánh giá đúng vai trò, hiệu quả của thông tin cơ sở, người đứng đầu các đại phương chưa quan tâm chỉ đạo tổ chức hoạt động, chưa bố trí nhân lực, kinh phí dành cho đầu tư phát triển cũng như duy trì hoạt động hệ thống thông tin cơ sở trên địa bàn.
Đến nay, vẫn chưa có quy hoạch về mạng lưới thông tin cơ sở trên phạm vi toàn quốc, từ đó xảy ra tình trạng không thống nhất trong cách thức tổ chức và hoạt động thông tin cơ sở tại các địa phương.
Gần đây, sự vươn lên mạnh mẽ và chiếm lĩnh của các phương thức truyền thông hiện đại, thông tin cơ sở tỏ ra “yếu thế” trước sự phát triển của báo chí hiện đại và truyền thông. Thông tin cơ sở vẫn thực hiện phương thức tổ chức hoạt động chủ yếu theo cách làm truyền thống, qua nhiều cấp trung gian; thông tin một chiều từ trên xuống, chưa có sự tiếp nhận thông tin phản ánh của người dân – điểm hạn chế lớn nhất của thông tin cơ sở trong thế giới hiện đại với thông tin đa chiều, phong phú, liên tục cập nhật cùng với lượng dữ liệu thông tin khổng lồ…
Chẳng hạn, đơn cử cho “cuộc chiến thông tin” không cân sức giữa mạng xã hội và thông tin cơ sở: Một bên - sự ra đời của mạng xã hội và ứng dụng rộng rãi của Smartphone – mấy chục triệu “các nhà báo quần chúng” liên tục cập nhật thông tin về các sự kiện xảy ra tại địa phương, trong nước và thế giới cùng muôn cung bậc cảm xúc cá nhân trên mạng xã hội… Bên kia, thông tin cơ sở lại vẫn duy trì công nghệ, thiết bị kỹ thuật của hệ thống thông tin cơ sở phần lớn lại là cũ, lạc hậu, nhiều nơi xuống cấp, không sử dụng được và số nhân lực đến năm 2021 chỉ có 7.582 người. Bên cạnh đó, ưng dụng công nghệ trong tổ chức, quản lý hoạt động thông tin cơ sở còn khá nhiều hạn chế.
Tiếp cận từ quan điểm Bộ trưởng Bộ TTTT và “cơ hội thực hiện một cuộc cách mạng vĩ đại”: Chuyển đổi số tạo ra cơ hội lớn cho những nước đang phát triển, “không có nhiều gánh nặng quá khứ” về hạ tầng và thể chế cũng như năng lực cạnh tranh – Ngành thông tin cơ sở đã định hướng thực hiện “chuyển đổi số” để phát triển Ngành. Khó khăn về công nghệ, nhân lực… có thể lại là ưu điểm của hành trang thật nhẹ nhàng để ngành thông tin cơ sở bước vào chặng đường phát triển mới.
Được biết, trong giai đoạn tới, chiến lược phát triển đang được Cục thông tin cơ sở - Bộ TTTT theo đuổi có nội dung quan trọng của chuyển đối số ngành thông tin cơ sở, cùng với các chỉ tiêu được hướng đến cụ thể như sau:
- Đến năm 2023, 100% nội dung thông tin thiết yếu của Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện cung cấp cho hoạt động thông tin cơ sở trên Hệ thống thông tin nguồn trung ương và Hệ thông thông tin nguồn tỉnh, thành phố.
- Đến năm 2023, 100% văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan quản lý cấp trên và báo cáo, thống kê từ cơ sở về hoạt động thông tin cơ sở được thực hiện trên Hệ thống thông tin nguồn trung ương và Hệ thống thông tin nguồn tỉnh, thành phố.
- Đến năm 2025, 100% ý kiến phản ánh của người dân về hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật ở cơ sở được tiếp nhận, xử lý trên Hệ thống thông tin nguồn trung ương và Hệ thống thông tin nguồn tỉnh, thành phố.
- Đến năm 2025, 100% đài truyền thanh cấp xã có dây/không dây FM chuyển đổi sang truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông.
- Đến năm 2025, sử dụng phổ biến công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) ) kết hợp với công nghệ xử lý dữ liệu lớn (Big Data) trong sản xuất nội dung chương trình phát thanh; chuyển đổi nội dung văn bản sang giọng nói; chuyển ngữ nội dung phát thanh tiếng Việt sang tiếng các dân tộc thiểu số.
Như mọi ngành, lĩnh vực khác, ngành Thông tin cơ sở phải kinh qua các giai đoạn thăng trầm trong quá trình xây dựng và trưởng thành cũng như chịu sự chi phối của quy luật đào thải khắc nghiệt của hành trình phát triển. Để khẳng định được vị thế của mình, ngành thông tin cơ sở cần phát huy tối đa mọi nguồn lực, trong đó, trách nhiệm trước nhất thuộc về Người Lãnh đạo Ngành - người thuyền trưởng đầy quả cảm và quyết đoán để đưa con thuyền thông tin cơ sở vượt qua thách thức, vươn lên tầm cao mới.
Lê Thúy, Thu Hà, Lê Thúy, Hồng Khanh, Đức Yên, Anh Dũng, Nguyễn Lâm và nhóm PV
.svg){kind=icon}
Phát huy vai trò người có uy tín truyền tải chính sách tới các dân tộc Hà Giang
Trong những năm qua, việc phát huy tốt vai trò của người có uy tín đã giúp tỉnh Hà Giang kịp thời truyền tải những chính chính sách, chủ trương đến tới công đồng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn.
Đưa Nghị quyết 27 vào cuộc sống để nâng cao đời sống vùng dân tộc Bắc Mê
Kể từ khi Nghị quyết 27 được đề ra và thực hiện, cuộc sống và kinh tế, xã hội trên địa bàn huyện Bắc Mê, Hà Giang đã có những chuyển biến tích cực.
Vườn cam "chuyển đổi số", người dân dùng internet trao đổi với chuyên gia
Vườn cam chuyển đổi số, ứng dụng những công nghệ thông tin hiện đại để kết nối, tham vấn các chuyên gia đã trở thành mô hình đáng được nhân rộng của tỉnh Hà Giang.
Nỗ lực xóa bỏ hủ tục lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số tại Quang Bình
Trong những năm qua, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang luôn nỗ lực để xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, nâng cao nhân thức của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện.
Nghề truyền thống của người Tày ở Bắc Kạn giúp giảm nghèo hiệu quả
Hiện nay, nhiều gia đình người Tày ở thị trấn Phủ Thông (Bạch Thông, Bắc Kạn) mỗi ngày sản xuất gần 1 tạ phở khô, giá bán 30.000 đồng/kg, trừ chi phí mỗi tháng lãi hơn 10 triệu đồng góp phần không nhỏ nâng cao đời sống cho người dân nơi đây.
Tín dụng chính sách đồng hành cùng bà con Vĩnh Long thoát nghèo
Sự đồng hành của đồng vốn tín dụng chính sách đối với hộ nghèo và đối tượng chính sách trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long trong 20 năm qua đã thực sự là động lực to lớn cho sự phát triển kinh tế chung trên địa bàn.
Phụ nữ Cơ ho làm giàu từ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao
Từ làm nông nghiệp công nghệ cao, bình quân mỗi năm khu vườn hơn 2 ha ớt chông của gia đình chị Hồng có thể thu về 6 - 7 tỷ đồng.
Người dân Bình Thuận giảm nghèo, có nước sạch nhờ vốn vay ưu đãi
Trong những năm qua, vốn vay ưu đãi đã giúp hộ nghèo và gia đình chính sách có điều kiện phát triển kinh tế, tạo thêm nhiều việc làm góp phần tích cực thực hiện mục tiêu giảm nghèo ở Bình Thuận.
Giải pháp giảm nghèo thông tin tại vùng dân tộc thiểu số
Tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi, việc giảm nghèo thông tin, hỗ trợ người dân tiếp cận Internet, truyền hình cáp, điện thoại thông minh... còn nhiều khó khăn.
Bản người Thái ở Mai Châu “đổi đời” từ du lịch cộng đồng
Bản Nhót (xã Nà Phòn, Mai Châu, Hòa Bình) đang "thay da đổi thịt" nhờ phát huy hiệu quả thế mạnh cảnh quan tự nhiên, các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái để phát triển du lịch.
